Eski halılar günlük ihtiyaç için kullanılmaz. Genellikle süs amaçlı kullanılır. Peki eski halıyı diğer halılardan nasıl ayırt edebiliriz ve değeri nasıl anlaşılır? Bunu belirleyen bazı unsurlar mevcut.
Eski bir halının değerinde rol oynayan unsurlar; halının yaşı ve yöresi, halının rengi ve deseni, kullanılan ipi ve halının durumu önemlidir.
Halının Yaşı
Eski halılarda aranan en önemli özelliklerin başında halının yaşı gelir. Bir halının eski sayılabilmesi için yaklaşık 100 yılın üzerinde bir yaşa sahip olması gerekir.
Halı yaşının tespitinde sonuca ulaşabilmek için halı üzerine dokunan tarihten öğrenebilmek mümkün.
Kullanılan Boyalar
Bir halının eski olabilmesi için kök boya kullanılması şarttır. Halılar eskidikçe belli bir oranda renk kaybederler fakat kötü bir görünümü olmaz aksine daha güzel ve olgun bir görünüme sahip olur.,
Kullanılan İpler
Eski halılarda kullanılan ipler doğaldır. Eski halılarda kullanılan iplere de kirman denilirdi.
Dokuma Tekniği
Bu halılar genellikle el dokuma halılarıdır. Yöresel olarak dokuma farklılıkları da olabilmektedir. Süslemeler, kenar örgüleri ve renklerinde yöresel olarak değişiklikler göstermektedir.
Halının Durumu
Kullanılan halılar bir süre sonra eskir ve yıpranır. Halılarda hasarlı yerlere uygun renk ve dokuma tekniği ile halının bütünlüğü bozulmadan ustaca tamir edilmesi değerinden bir şey kaybettirmez.
Tamir edilemeyecek kadar hasar görmüş ve parçalanmış halılara da “fragment” denilir ve bunlar değerli parçalardır.
Eski Halıların Değeri
Eski halılar eşi bulunmayan ve tekrar üretilmesi mümkün olmayan birbirinden kıymetli bu halılar hem tarihi hem yaşanmışlıkları beraberinde getirdiği için her biri kıymetli ve tek parçalardır.
Tarihin En Eski Halısı “Pazırık Halısı”
Günümüze ulaşmış en eski halı Pazırık Vadisinde bulunduğu için Pazırık halısı olarak adlandırılmıştır. Deseni çok zengin ve ilginçtir. Ortasında 24 tane çarpı şeklinde figürler ve her birinde stilize edilmiş 4 nilüfer çiçeği vardır. Dünyanın en eski halısı Rusya, St. Petersburg'daki State Hermitage Müzesinde sergilenmektedir.