El dokuma halı deyince aklımıza ilk gelen halı modellerinden birisi İran halısıdır. İran halısını diğer halılardan farklı kılan özelliği ise yün ipliği ve ipek kullanılarak yapılması ve aynı zamanda İran ve Türk düğüm teknikleri ile dokunmasıdır. Bununla birlikte İran halısı bitkisel boyalar kullanılarak renklendirilen kaliteli el dokuma halılar olarak bilinir.
İran halısı denince akla ilk İran ve Türkiye gelmektedir. En ünlü el sanatlarının yer aldığı bu toplumlarda, aynı zamanda ilk halı örnekleri de ortaya çıkmıştır. Bu toplumlarda insanlar kendi teknikleriyle, muntazam işçiliklerle halı dokuyarak günümüze kadar çeşitli örnekler meydana getirmişlerdir. İran, gerek işçilik, gerekse halı dokuma teknikleri ve halı ile uyum oluşturan kök boyaları sayesinde halıcılıkta ön plana çıkmaktadır.
Dekorasyon alanında önemli bir yere sahip olan İran halıları, kalitesi ve estetiği ile uzun yıllardır dünya çapında birçok kişiyi etkilemektedir. Dekorasyon denince akla gelen ilk halı modellerinden birisi ise İran halısıdır. İran halıları her türlü perde, mobilya ve diğer dekoratif eşyalarınızla uyum sağlarken, aynı zamanda benzersizlik bakımından da ön plana çıkar. El dokuma İran halılarını ön plana çıkaran bir diğer husus ise İran halılarında yüksek kaliteli yünlerin kullanılmasıdır. Bu sayede hem dayanıklılıkları artar, hem de parlak renkler ve estetiğin bütün hali çeşitli tasarımlarla ortaya çıkmış olur.
Dünyaca ünlü olan İran halıları, birçok müze ve konaklarda sergilenmektedir. 16. yüzyıldan itibaren önemli bir yer tutmaya başlayan İran halıların önemi günümüzde de bir hayli fazladır.
İran Halıları Nasıl Renklendirilir?
Kaliteli kök boyalar ile boyanan İran halıları, bünyesinde sentetik malzemelere yer vermez. İran halılarında kök boya kullanılması, sağlıklı ve organik olmasını da sağlar. Günümüzde İran halıları farklı bitkiler kullanılarak renklendirilmektedir. Bu bitkiler şunlardır:
-Çivit Otu
-Zerdeçal
-Kımız Böceği
-Nar Kabuğu
-Buğu
İran Halısı Dokuma Teknikleri ve Özellikleri
Dünyaca olan İran halılarının özellikleri bir o kadar fazladır. Kadife gibi parlak bir yapısı olan İran halıları aynı zamanda yumuşak ve konforludur. İnce işlenmiş İran halılarının her santimetresinde 10 ile 14 arası düğüm bulunmaktadır. İran halıları, el dokuma halı olmalarından dolayı uzun yıllar kullanılabilir. Bununla birlikte ipek kullanılarak imal edilen İran halılarında kök boyalar tercih edilir ve sentetik maddeler yer almaz. İran halılarında İran-Sine düğümü tekniği çok yaygındır. Bu teknik sayesinde ince,zarif ve yumuşak halılar ortaya çıkmaktadır. Bu teknik halının kadife kadar yumuşak olmasına olanak sağlamaktadır. Halı deseni ve halı dokuma teknikleri açısından İran halısının paha biçilemez özellikleri vardır.
İran Halıları Desenleri
İran Halılarında yıllardır birçok desene yer verilmiştir. Bununla birlikte İran halıları uzun yıllardır birçok tarihe tanıklık etmiştir. İlmek ilmek dokunan bu halılar içerisinde birçok deseni ve geleneği barındırmaktadır. İran halıları gerek desen, gerek kalitesi bakımından yeri geldiğinde zarafet, yeri geldiğinde güç göstergesi olarak mekanlarda sergilenmiştir. İran halıları, kralların taç giyme törenlerine de tanıklık etmiştir. Safevi krallarının taç giyme töreni için dokunan İran halısı Kopenhag- Roseborgh şatosunun zemininde sergilenmektedir. Bununla birlikte İran halıları dönem dönem, Avrupa’daki büyük ailelerin mekanlarında ve çeşitli krallıklarda sergilenme imkanı bulmuştur. Bu halılar klasik motiflerin yanı sıra çeşitli kraliyet armaları da içermektedir.
Abadeh bölgesi, en dayanıklı İran halılarının yapıldığı bölge olarak bilinmektedir. Bu bölgede dokunan halıların birçoğu altıgen madalyon ve madalyonun etrafında dokunan küçük kuş ve çiçek motifleri ile özdeşleşmiştir. Bununla birlikte en güzel kök boyaların kullanıldığı bu halılarda kırmızı, kızıl kahverengi ve mavi renkleri hakimdir. Kaşan bölgesinde dokunan halılar orta madalyon desenine sahipken, Kirman bölgesinde dokunan halılar ise kuzu yününden yüksek havlı olarak dokunmuştur. Kirman halılarının bir diğer önemli özelliği ise kalın yünlerle dokunmasına rağmen, çok sıkı olmasıdır. Bununla birlikte Kirman halıları, şark deseni adı verilen karışık çiçek ve minik motifler içermektedir. Herat halıları ise ince ipten, sıkı dokunan halılardır. Herat İran halıları, doku olarak çok yumuşak ve parlak renklere sahiptir. Bununla birlikte Herat halılarında sıklıkla hurma ve armut desenleri kullanılmaktadır. Herat halılarında, koyu kırmızı ve mavi renkleri hakimdir. Dekorasyonlarınıza uyum sağlayacak İran halılarında sıklıkla bahçe, çiçek motifleri kullanılmaktadır. İran halılarında “hayat ağacı”nı temsil eden halılara “Baluş” ismi verilir. Bu halılar koyu renklidir ve kenarlarında yıpranmayı önlemek için bez ve kilim parçaları kullanılmıştır.
Dekorasyonlarda büyük bir ayrıcalık sağlayan İran halılarının en önemli özelliklerinden birisi zengin tasarımlarıdır. İran halıları doğal motifler, geometrik şekiller ve günlük hayattan ilham alarak tasarlanmıştır. Soho Antiq, bünyesinde çeşitli İran halısı modellerine yer vermektedir. Yüksek kalite yünlerle ve usta bir el işçiliği ile ortaya çıkan bu halılar her türlü dekorasyon tarzına uyum sağlamaktadır.